1949: Dekolonisatie. Het einde van de wereldmacht Nederland ten gevolge van de Indonesische vrijheidsstrijd, en de onafhankelijkheid
In de jaren voor de Tweede Wereldoorlog bestond in Nederlands-Indië een brede nationalistische beweging. Sommigen als Soekarno, Hatta en Sjahrir wilden volledig onafhankelijkheid, anderen wilden alleen meer autonomie. Maar het Nederlandse gezag onderdrukte de nationalisten door het verbieden van hun partijen en het oppakken van de leiders. Tijdens de Japanse bezetting hoopten de nationalisten hun doel te kunnen bereiken door middel van samenwerking met de Japanners. Dit werd echter een teleurstelling. Twee dagen na de Japanse capitulatie op 7 augustus 1945 riep Soekarno met het voorlezen van de Proklamasi op straat in Batavia (Jakarta) de onafhankelijkheid van de Republik Indonesia uit.
De Nederlandse regering probeerde na 1945 het koloniale gezag te herstellen door middel van onderhandelingen en geweld. Tot twee maal toe werd geprobeerd tijdens een zogenaamde Politionele Actie de nationalisten te onderwerpen. Onder grote internationale druk – gedreigd werd zelfs Nederland de Marshallhulp te onthouden – gaf Nederland uiteindelijk toe. Op 27 december 1949 tekende koningin Juliana de soevereiniteitsoverdracht: Indonesië werd onafhankelijk. Wel bleef het westelijk deel van Nieuw-Guinea nog Nederlands. Dat werd in 1962 bij de republiek Indonesië gevoegd.
omhoog