1989: Val van het communisme in Polen
Rondetafelgesprekken
Het protest van de Poolse bevolking tegen het communisme in 1980 en het ontstaan van "
Solidarność " dwong de regering tot een snelle reactie. Op 13 december 1981 riep Generaal
Wojciech Jaruzelski in Polen de staat van beleg uit. De reeds behaalde burgerrechten werden
met geweld terzijde geschoven. Solidarność en andere organisaties werden illegaal verklaard,
duizenden Polen zaten weer in de gevangenis en bij de confrontaties met de regering vielen
doden. Korte tijd later functioneerde de vakbond weer ondergronds en er werd weer gestreden
voor de vrijheid. Represailles tegen de bevolking en de catastrofale economische toestand in
het land leidden tot een sterke isolatie van de regering, die slechts door haar machtsapparaat
staande kon blijven. De boycot van de Pools regering door de westerse staten, hun sympathie
en hulp aan Solidarność en de Pools bevolking bemoeilijkten de positie van de regering
steeds meer. In het voorjaar van 1989 kwam het tot gesprekken tussen de communistische
leiding en vertegenwoordigers van de bevolking, de zogenaamde Ronde Tafel Gesprekken,
die tot gedeeltelijk vrije verkiezingen leidden. Op 4 juni 1989 kreeg het Burgercomité
Solidarność bij de Senaatsverkiezingen 99 van de 100 mandaten en bij de vrije
parlementsverkiezingen alle 161 zetels. In september 1989 ontstond in Polen de eerste niet-
communistische leiding onder minister-president Tadeusz Mazowiecki. De nederlaag van de
communisten in Polen had een voorbeeldfunctie voor de Oostblokstaten, die vervolgens, in
het kader van de omwenteling, hun onafhankelijkheid verkregen. Duitsland herenigde zich, de
Sovjet-Unie werd ontmanteld.
omhoog