1848: De grondwet van Thorbecke – een vreedzame democratisering en liberalisering.
Aan het einde van de 18e eeuw ontstonden onder invloed van de Verlichting allerlei nieuwe politieke theorieën, zoals volkssoevereiniteit en de trias politica. Na de Franse tijd werden ook in Nederland steeds meer burgers aanhanger van deze liberale gedachten.
Onder het volk van veel Europese landen groeide de onvrede over de macht die de vorsten hadden en leefde de wens van verandering. In 1848 barstte de bom. Overal ontstonden opstanden met een liberaal karakter.
In Nederland zag de conservatieve Willem II dit met gemengde gevoelens aan. Hij begreep dat er iets moest veranderen, mede om zijn eigen positie veilig te stellen. In 24 uur vond bij Willem de metamorfose plaats van conservatief tot liberaal. Vervolgens gaf hij de liberaal Thorbecke de opdracht de grondwet te herzien.
De nieuwe grondwet legde de basis van het huidige stelsel van de parlementaire democratie die we kennen in Nederland. De vorstelijke macht werd beperkt, en de koning werd onschendbaar. De ministers zijn sindsdien verantwoording schuldig aan het parlement. Op 3 november 1848 werd de nieuwe grondwet officieel ingevoerd.
Zo vormde Nederland een bijzondere positie in Europa, en had als één van de weinige landen het bestuurssysteem kunnen aanpassen zonder dat daar opstanden aan vooraf waren gegaan.
omhoog