1751: Encyklopedia Francuska

Strona tytułowa Encyklopedii

Encyklopedia stała się głównym dziełem XVIII wieku. Była pierwszą francuską encyklopedią wydawaną w latach 1751 – 1772. Składała się z 28 tomów, w tym 17 tomów z tekstami i 11 tomów z tablicami i ilustracjami. Nad tym zespołowym dziełem pracowało 150 autorów (filozofów, naukowców, specjalistów od finansów, artystów) pod kierownictwem filozofa Denisa Diderota i matematyka Jeana dAlemberta. Encyklopedia stanowiła zestawienie najważniejszych wiadomości ze wszystkich dziedzin życia obecnych w XVIII wieku, zwanym wiekiem oświecenia (panowanie Ludwika XV). Jej celem było propagowanie postępu poprzez ułatwienie ogółowi społeczeństwa dostępu do wiedzy.

Treści Encyklopedii zawierały idee oświecenia: zasadę wolności słowa, trójpodziału władzy, tolerancję. Ideały oświecenia przemycane były niekiedy w ukryty sposób, aby uniknąć cenzury króla czy Kościoła. Autorzy w rzeczywistości krytykowali monarchię absolutną opierającą się na twierdzeniu, że godność królewska pochodzi od Boga. Byli przeciwnikami ustroju stanowego i nietolerancji ze strony Kościoła. W związku z tym dwa pierwsze tomy zostały przez króla i Kościół ocenione jako bluźnierstwo przeciw Bogu i przejściowo ocenzurowane. Mimo wysokich kosztów publikacji i problemów związanych z cenzurą, encyklopedia odniosła prawdziwy sukces. Stanowiła inspirację dla rewolucjonistów francuskich w 1789 roku a także dla współczesnych demokracji.

élèves du Lycée Notre Dame de la Compassion à Pontoise