1292: Nadanie praw miejskich Strzelinowi - regionalne wydarzenie polskie

Średniowieczna zabudowa Strzelina Wernher Topographia Silesiae Źródło: Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu

Książę Bolko I Świdnicki nadał Strzelinowi prawa miejskie aktem lokacyjnym wystawionym 30 listopada 1292 roku w Dzierżoniowie. Nowe miasto powstało w wyniku połączenia osady Strzelin leżącej na lewym brzegu Oławy i osady Stare Przeworno rozciągającej się po drugiej stronie rzeki.

Lokacja Strzelina stanowiła element wielkiego procesu kolonizacji i urbanizacji, który miał swoją kulminację na Śląsku w XIII wieku. Bolko I Świdnicki kontynuował politykę swoich wybitnych przodków z dynastii Piastów - Henryka I Brodatego i Henryka II Pobożnego. Dbał o rozwój gospodarczy podległych sobie ziem, prowadził suwerenną politykę wobec sąsiadów. Strzelin stanowił siedzibę książęcego urzędnika nazywanego kasztelanem, był również ośrodkiem handlowym leżącym na skrzyżowaniu szlaków komunikacyjnych. W mieście rozwijało się rzemiosło, a szczególnie kamieniarstwo oparte na eksploatacji miejscowych złóż granitu.

Decyzją Bolka I Świdnickiego miasto uzyskało nowy kształt urbanistyczny. Centralne miejsce zajął rynek wytyczony na planie kwadratu z domem kupieckim – późniejszym ratuszem – w środku. Z rynku wychodziły ulice pokrywające swoją siecią pozostałą część miasta i przecinające się pod kątem prostym. Zabudowę uzupełniały kościoły, z najstarszym p. w. Św. Gotarda oraz ufundowany przez księcia klasztor klarysek. Później Strzelin otoczony został fosą i podwójną linią murów obronnych. Do miasta prowadziły trzy bramy: Wrocławska, Ziębicka i Wodna. W narożnikach murów obronnych wzniesiono baszty: Garncarską, Prochową, Piekarska i Katowską.

PSP 5 im. Bolka I Świdnickiego w Strzelinie, Piotr Rozenek